-->

piątek, 30 kwietnia 2021

Inwentarz Wola Kleszczowa (1835)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1835, akt nr 91. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na gruncie wsi Woli Kleszczowej pod Widawą Powiatu Sieradzkiego, podług dawnego kalendarza dnia czwartego, a podług nowego dnia szesnastego czerwca, roku tysiąc osmset trzydziestego piątego."

W tym dniu do Woli Kleszczowej przybył Rejent Powiatu Sieradzkiego Antoni Pstrokoński. Dobra zostały wydzierżawione przez Romana Hr. Ankwicza, zamieszkałego w Wróblewie w powiecie Wartskim, na okres trzech lat od dziedziców Turskich. Hrabia nie mogąc osobiście zjawić się w Woli Kleszczowej wysłał swojego pełnomocnika w osobie Franciszka Załuskowskiego, aby ten uczestniczył w czynności spisania stanu dóbr. Obecny jest również Antoni Stokowski ustępujący z dzierżawy. Opis konfrontowany jest ze stanem dóbr wyszczególnionym w roku 1828.


Folwark i wieś Wola Kleszczowa.

1. Dwór stary iak był iest, reperowany, dach maiący i ieszcze go potrzebuiący.

2. Staynia stara czyli owczarnia razem z oborą na boku z staynią i wozownią, stare, wyprężone, popodpierane, maiące dach słomiany stary, wrot czworo i drzwi iedne, ten budynek potrzebuie przestawienia.

3. Stodoła stara o dwóch klepiskach iak była iest pod słomianym dachem, maiąca wrot dwoie z dwiema wrzecądzami i szkoblami, przyciesi zgniłe.

4. Stodoła druga z drzewa kostkowego o dwóch klepiskach, maiąca dwoie wrot na biegunach, zamek z kluczem, wrzecądz z szkoblami, dach stary.

5. Spichrz ten sam stary.

6. Czworaki za wrotami stare dla służących z drzewa kostkowego z dachem słomianym, kominem lepionym, o czterech izbach, dwóch komorach i czworgu oknach sporządzonych.

7. Stawek po części zarosły, przez który przechodzi rzeczka Nieczeć.

8. Chliwiki stare na boku dworu, w nich ściany popsute, dach stary, szczyty złe, drzwi czworo, przyciesi wklęsłe.

9. W tyle dworu ogród z sadkiem w którym są kartofle przed oknami od zachodu słońca.

10. Podwórze dość ogrodzone z dwiema wrotami. Przed owczarnią niemasz płota, w mieysce którego inny płot stary iest za stodołami nad drogą.

11. Na końcu wsi karczma stara bez stayni, maiąca komin murowany, dach słomiany, bardzo zły, izby dwie, komorę iednę. Nowa karczma koniecznie potrzebna.

12. Młyn na stawie i rzece Nieczeć o dwóch kołach, dach na młynicy szkudlany, gwałtem nowego potrzebuiący, na izbie zaś i komorze słomiany, drzwi pięcioro, z których czworo na zawiasach a piąte na biegunach, komin murowany, okna dwa naprawiane.

Porządki w młynie

1. Skrzynie dwie z dwiema koszami.
2. Wrzeciona żelazne dwa i dwie paprzyce żelazne.
3. Koła dwa paleczne.
4. Cywia stare dwa każde o dwóch obręczkach żelaznych.
5. Obręczy ośm żelaznych na wałach.
6. Ponewki dwie żelazne iedna z nich bardzo krótka.
7. Czopy cztery żelazne u wałów.
9. Pułskrzynki dwa drewniane stare.
Młynarz nie ma kontraktu, dawnieyszego młynarza kontrakt został u woyta gminy dotąd nie odebrany.
Do tego młyna należy stodołka z dwiema oborkami po bokach będacemi, pod dachem słomianym. Młynarz ma mieć zasiewu dworskiego żyta korcy trzy. Pogrodki u młyna reperacyi potrzebuią.

Potem opisano inwentarz gruntowy i porządki (bydło i narzędzia od Paliwody i Pierkosa), zasiewy (wzmiankowane miejsce NA PILCHACH). Opisano włościan i ich powinności, przytaczam nazwiska.

Ex półrolnicy - Stanisław Paliwoda, Wincenty Pierkos, Gabryel Luter.

Zagrodnicy - Roch Rybak, Jędrzey Luter, Franciszek Luter, Jakub Kozieł, Paweł Nowierski, Antoni Ambroziak, Błażey Pawlaczak, Wincenty Tarczyński, Michał Kwaśniak karczmarz.

Komornicy - Franciszek Paiąk, Leon Luter, Wawrzyniec Wyka, Jan Bobek, Kasper Pierkos, Karol Wróbel, Tomasz Nowakowski młynarz.

poniedziałek, 26 kwietnia 2021

Inwentarz Charchów Pański (1827)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wincentego Kobyłeckiego z Szadku z roku 1827. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu, akt nr. 209)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się w wsi Charchowie Pańskim powiecie Szadkowskim Woiewodztwie Kaliskim zamieszkaniu Dworskim dnia siedmnastego Czerwca Roku Tysiąc osmset dwudziestego siodmego."

Rejent Powiatu Szadkowskiego Wincenty Kobyłecki zjechał na grunt wsi Charchowa Pańskiego wezwany przez Józefa Miniszewskiego. Tomasz Psarski właściciel Charchowa Pańskiego wystawił w roku 1823 obligację w monecie srebrnej na sumę 10695 na rzecz Damazego Zyglera właściciela wsi Kuśnie. Strony ustaliły, że w przypadku nie spłacenia zobowiązania w ustalonym terminie Damazy Zygler stanie się dzierżawcą Charchowa Pańskiego i będzie trzymał wieś do momentu całkowitej spłaty długu wraz z prowizją. Tomasz Psarski zmarł, zobowiązania nie spłacił, wskutek czego zięć Damazego Zyglera Józef Miniszewski w jego imieniu wspomnianą wieś wziął w posesję. Wincenty Kobyłecki wewspół z dwoma świadkami sołtysem Janem Tarczyńskim i młynarzem Bogusławem Tylem przystąpił do opisania stanu dóbr.


Zabudowania Dworskie

1. Dwór z bali rzniętych wewnątrz na klimku gliną wyrzucane ściany długości łokci 28, szerokości łokci 16, wysokości od przyciesi 5 łokci. Pokoi trzy, czwarta kuchnia i garderoba przybudowana, komin lepiony, w pokoiach kominy w lepione a teraz z cegły przez Wo Miniszewskiego wystawione. Dwór ten stary, ściany zbolałe i przyciesi zgniłe, sufit z tarcic na belkach, dach z szkudeł stary wklęśnięty i grozi zawaleniem, dla tego że kozły są połamane. W pierwszym pokoiu okien trzy w duże tafle w których dziewięć tafli Wy Miniszewski a w drugim pokoju dwie tafle wprawić kazał. Do drzwi zamki, klucze i inne zamknięcia przez Wo Miniszewskiego zreperowane. Na sali i w kuchni okna w małych taflach z których potłuczonych sztuk czternaście, podłogi w pokoiach się znayduią stare z tarcic a w kuchni żadnych podług. Dwór nad zrębem niema żadnego wiązania iak tylko kozły na owierkach i z tąd dach grozi obaleniu.

2. Ozdownia z drzewa rzniętego, przyciesi zgniłe, dach słomiany zły, komin zruynowany, posowy w połowie brakuie a że iest i to zgniłe z dyli łupanych. Szczyty z tarcic całkami przybite, drzwi na biegunach bez szkobla i wrzecądza, długości łokci trzynaście, wysokości łokci cztery.

4. Chlew z bali rzniętych, ściany spruchniałe, przyciesi zgniłe, dach zawalony, drzwi 3 na biegunach bez szkobli i wrzecądzów poruynowane, dach słomiany zły. Budynek ten potrzebuie przestawienia nowych przyciesi u drzwi, niektórych bali, belek, owierek inaczey nie iest w stanie do użytku iako iuż w połowie zawalony. Długi łokci 18, szeroki 16.

5. Browar zrobiony z oficyny długości łokci 33 i szerokości 10 1/2, wysokości łokci 3 z drzewa rzniętego, przyciesi zupełnie zgniłe, belki popodpierane zgniłe, sufit zgniły grozi zawaleniem, komin lepiony, dach słomiany, wiązania gurnego żadnego, składa się po iedney stronie z izdebki z komorą, z drugiey z izby gorzalney, drzwi pięcioro na zawiasach oprocz iednych tylnych na biegunach. Budynek ten grozi obaleniem i  potrzebuie koniecznego przestawienia lub zreperowania. Statków gorzelnianych żadnych nie masz. Przy gorzelni studnia od wywaru i studnia na nalew ocembrowana balami ale zgniłemi potrzebuie reperacyi.

6. Pod iednym dachem dwie staynie w środku wozownia z drzewa różnego starego, przyciesi zupełnie zgniłe, słupy zgniłe i bez pokładu wszędzie oprócz na iedney stayni pokład zgniły, dach pod wozownią wklęśnięty grozi obaleniu, wiązania żadnego niemasz oprócz kozłów, dach z dranic stary, drzwi troie na biegunach stara, zła. Ten budynek potrzebowałby przestawienia a przynaymniey wyreperowania go z dodaniem nowego drzewa, długi łokci 31, a szeroki łokci 11.

7. Owczarnia z bali rzniętych nowa, dach z słomy potrzebuie reperacyi, długa łokci 65, szeroka łokci 17, wysoka od przyciesi cztery łokcie. Wrotni u szczytu dwoie, drzwi z boku troie na biegunach, pokładu wcale niemasz.

8. Spichrz z bali rzniętych, długi 22 łokcie, szeroki 10 łokci, wysoki 4 z wystawami, przyciesi zgniłe, sufity z tarcic, dach słomiany, potrzebuie reperacyi, wewnątrz trzy koyce, podłoga całkiem zła i legary, potrzeba konieczne nowey.

9. Stodoła przy spichrzu mała, stara z drzewa łupanego z całków i różnego starego, w słupy wkopywane bez przyciesi na czterech sochach, wrotnie zdezelowane, potrzeba koniecznie nowych wrotni i do zareparowania, bali, łokci długa 36, szer. 14, wy. 4, dach słomiany zły.

10. Stodoła druga o dwóch klepiskach na 7 sochach od wichru są skręcone grożą zawaleniem, z drzewa rzniętego, i różnego o czterech wrotniach na biegunach nie zdatnych, długa łokci 64, szeroka łokci 16, wyso. 4. Dach słomiany zły potrzebuie reperacyi.

11. Stodoła mała z drzewa rzniętego, przyciesi zgniłe, wrota niezdatne, dach słomiany potrzebuie reperacyi, długa łokci 35, szeroka 13, wy. 4.

12. Karczma z drzewa obrabianego stara, przyciesi niezdatne z wystawą zruynowaną, komin lepiony, zawalony, dach słomiany stary, okna u czwartego części powybiane. Wewnątrz izba z komorką a po drugiey stronie izdebka sama, długa z wystawą szerokość 15, a długości 41 łokci, wysok. 5.

13. Gościniec na Bugaju z drzewa rzniętego długi 25 łokci, szerok. 11, wysok. 4. Dach słomiany zły, komin lepiony. Wewnątrz izba z komorą, sufit zgniły, przyciesi zgniłe, cały ten budynek potrzebuie reperacyi.

14. Staynia przy tym gościńcu długa 24, szer. 14, wys. 4 w takimże stanie iak gościniec.

15. Kuźnia z drzewa rzniętego długa łokci 16, szeroka 11, wysoka 4. Dach z dranic, przyciesi zgniłe, sufit zgniły z dylami. Budynek ten potrzebuie przestawienia z dodaniem drzewa brakuiącego w mieysce starego.

Zabudowania Wieyskie w Charchowie.

1.Chałup iedenaście we wsi a na Bugaju iedna z kamieni murowana, z drzewa starego różnego te chałupy, kominy wszystkie lepione między któremi trzy kominy zawalone, chałupy te niektóre potrzebuią konieczney reperacyi a większa część chałup powinna bydź nowo wystawiona iako grożąca niebezpieczeństwem. Do tych chałup znayduie się stodołek 11 a dwunasta zawalona, i wszystkie te stodołki potrzebuią konieczney reperacyi, a pomiędzy temi trzy stodołki muszą bydź przestawione z dodaniem drzewa w większey połowy brakuiącego. Chałupa czyli czworaki na Bugaju potrzebuią konieczney reperacyi inaczey niemogą bydź zamieszkałe, bo się ściany zawalaią, dach zły, grozi obaleniu.

Ogrodzenia

1. Około dworu sad i podwórze tudzież około stodół są ogrodzenia z żerdzi łupanych gdzie niegdzie słupy ugniłe płatów tych przynaymniey w połowie brakuie.

2. Rowy są zalazłe potrzebuią odnowienia bo zatapiaią wody grunta gromadzkie i dworskie i mostów trzech brakuie.

Załogi włościan nieopisuią się tu dla tego że nie wszyscy są dzierżawy wiadome a dziedzic zmarły nie obiaśnił.

sobota, 24 kwietnia 2021

Inwentarz Rogóźno (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu z roku 1832 cz. b, akt nr 248. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu) Inwentarz przepisał Piotr Tameczka.

Rogóźno na mapie WIG-owskiej

"Działo się na gruncie wsi Roguznia Powiatu Sieradzkiego dnia osmego sierpnia roku tysiąc osmset trzydziestego drugiego."

Rejent Powiatu Sieradzkiego przybył do Roguźna aby dokonać rewizji stanu dóbr w obecności Franciszka Kaczkowskiego, który był pełnomocnikiem extrahenta Józefa Kaczkowskiego, Maksymiliana Turskiego przeszłego dzierżawcy i Walentego Kęszyckiego obecnego dzierżawcy.


Wieś Roguznio
Budynki Dworskie Folwarczne.


1. Dwór iak był iest.
2. Budynek to iest staynia z wozownią przez W. Turskiego byłego Dzierżawcę przestawione, maiące dach słomiany w iedney stayni podłogę i pokład z dylików, dwoie drzwi na biegunach, wrota do wozowni w którey niemasz podłogi. Na boku przy ścianie przystawiony iest chlewik pod snopkami.

3. Ogrodzenie wedle budynków i dziedzińca, iak było, iest.

4. Owczarnia murowana iak była iest. W tey owczarni są na przodzie trzy okienka szklane, o dwóch tafelkach, dach zaś na niey bardzo stary.

5. Za owczarnią o staje chałupka owczarska potrzebuiąca reperacyi w dachu i kominie.

6. Stodoła chrościana iak była iest.

7. Druga podobnaż z spichrzem.

8. Bróg iak był iest, potrzebuiący reperacyi w dachu.

9. Ogrodzenie wedle tych stodół iak było iest.

10. Browarek czyli dom dla służących iak był iest. Przyciesi nadpruchniałe w ziemię wklęsłe, w oknach brakuie szyb sześć. Za browarkiem studnia maiąca słup z kosiorem bez wiadra.

11. Chlewiki o czterech drzwiach z dachem szkudlanym są iak były.

12. Młyn spalił się za Dzierżawy W. Turskiego w Październiku r. 1830. Z młynicy stoi ieszcze komin murowany i wysoki. Pogrodki z drzewa od młyna zostały na rzece Widawcę. Jeśli młyn nie będzie wystawiony to wypada  drzewo z tych pogrodek użyć na inny potrzebny budynek.

13. Stodoła młynarska pod snopkami iak była iest.

14. Stajenka młynarska spaliła się razem z młynem. Kuźnia na pieńkach z drzewa kostkowego maiąca komin murowany sień, izbę i komorę, dach słomiany stary z przodu szkudlany, zupełnie zły, drzwi na biegunach. Okno iedno bez szkła i bez ram, pokład na sieni i na izbię, lecz w ostatniey bardzo zły. Teraz w tym budynku nikt nie mieszka.

15. Austerya stara rozebrana, a w mieysce iey nowo postawiona przez W. Turskiego z drzewa częścią starego, częścią nowego w słupy, maiąca dach z frontu i z tyłu na karczmie szkudlany, a na stayni słomiany, komin murowany, drzwi na zawiasach z dwiema klamkami i trzema haczykami. Okna dobre z szkła składanego różnego gatunku, posowy na izbie wielkiey komorcę i izdebcę. W stayni są oborki dwie z łupanych dylików gruntowych przez karczmarza postawione bez pokładu u iedney brakuie boku, są także żłoby i drabki.

16. Most na rzece Widawcę na Trakcie dość dobry, lecz potrzeba kilka balików nowych, drugi most daley także na rzece starszy reperacyi wymagaiący.

Potem opisano zasiewy, inwentarze gospodarskie, żelastwo po spalonym młynie, porządki w karczmie w Rogóźnie.
Następnie opisano stan włościan, ile mają pańskiego inwentarza i jakie są ich powinności. Wymieniam same nazwiska.


Półrolnicy: Stanisław Materka, Urban Materka w mieysce Mikołaya Materki, Mikołay Wąterski, Klemens Szczerbala, Maci Rybak w mieysce Materki Jana.

Zagrodnicy:
Karol Materka, Maciey Kozioł, Karol Stępień, Jan Kowalczyk w mieysce Witeckiego, Mikołay Stasiak w mieysce Klimczaka, Tomasz Parkos, Tomasz Wandoch, Felix Mikła, Jan Szkudlarek, Antoni Rybak w mieysce Szczerbali, Walenty Moraski, Kazimierz Witecki w mieysce Kowalczyka, Marcin Podwoyniak, Antoni Bączek, Mateusz Mielcarek w mieysce Rybaka, Benedykt Materka, Alexy Klimczak.

Komornicy:
12 komorników z imienia nie podanych