-->

wtorek, 9 czerwca 2020

Inwentarz Burzenin (1791)

Źródło inwentarza:
Archiwum Kobierzyckich z Bogumiłowa, sygn. 574/3 (Archiwum Państwowe w Łodzi)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Burzenin i Strzałki w 1839 r.

W roku 1791 Miasto Burzenin wraz z wsią Strzałki były własnością Marianny z Głębockich Józefowej Walewskiej, Kasztelanowej Łęczyckiej. Inwentarz został sporządzony w momencie oddania dóbr w dzierżawę Janowi Żernickiemu.
Poniższy inwentarz został przepisany z oryginału 16 czerwca 1798 roku.

Inwentarz Dóbr Miasta Bużenina, z opisaniem budynków dworskich, tudzież mieszczan i poddanych Strzałkowskich, czynszów, danin, i innych powinności od nichże należących, na gruncie dnia 9. Lipca Roku Pańskiego 1791 przy zaczynaiącey się possessyi WJPana Żernickiego spisany.
Nayprzód Zamek murowany o 2. piętrach, ten dla starości i zgniłości drzewa wewnątrz zruynował się. Sklep iednak ieden pod nim dobry, i do konserwacyi trunków zdatny, u którego sklepu drzwi na zawiasach przez całe drzwi z hakami wrzecądzem i szkoblami żelaznemi, u których drzwi kłodka z kluczem kręconym dobra, od tegoż zamku są drzwi żelazne i krat także żelazna w spikrzu Bużeńskim.
Folwark z drzewa rzniętego gontami pobity dobrze, do którego wchodząc, są drzwi na zawiasach i hakach z klamką żelazną do sieni, po prawey stronie z teyże sieni są drzwi na zawiasach hakach z klamką chaczykiem szkoblami, wrzecądzem i antabą żelaznemi do pokoiu, w którym pokoiu okna 2 z tafli dużych w drewno oprawne, z listwami stolarską robotą, u tych okien po iedney kwaterze otwieraią się, i są te kwatery na zawiaskach chaczykach żelaznych, z chaczykami do zamykania żelaznemi, w tym samym pokoiu piec z kafli zielonych dobry, komin murowany z kapturem, obicie papierowe ale podarte, podłoga i suffit z tarcic dobra, ieszcze w tym pokoiu kredens, u którego u dołu drzwiczki drewniane, na zawiasach chakach z zamkiem bez klucza, u góry także drzwiczki na zawiaskach chaczkach z zameczkiem bez klucza z tafelek szklanych, ale 4. brakuie, w tymże kredensiku wszrodku szufladka, z tego pokoiu są drzwi na zawiasach hakach z wrzecądzem i skoblami żelaznemi i antabą także żelazną do drugiego pokoiu, w tym pokoiu obicie płócienne malowane okno z tafelek, komin szafiasty murowany dobry, podłoga i suffit z tarcic dobre, z tego pokoiu są drzwi na dwór na zawiasach chakach, z szkoblami wrzecądzem chaczykiem i kołkiem żelaznemi, na przeciw tych drzwi trawcet(?), do którego drzwi na zawiasach chakach zelaznych ale popsute, do okien zaś tych wszystkich 3.(?) są okiennice na zawiasach chakach zelaznych, na drugiey połowie tego folwarku z przerzeczoney sieni, są drzwi do izby czeladniey, na zawiasach chakach z szkoblami wrzecądzem i klamką zelaznemi, w którey izbie piec z cegły dobry, komin z kapturem lepiony, okno przez połowę z tafelek przez połowę z okrągłych szyb, stół ieden i stołków drewnianych 4. ztey izby są drzwi do komory na zawiasach i chakach z szkoblami wrzecądzem zelaznemi, w tey komorze iako i w izbie suffit z tarcic dobry, z tey komory są drzwi na dwór, na biegunach drewnianych z zaporą drewnianą, wsrodku zaś tego folwarku, są drzwi do kuchenki, na zawiasach i chakach, z klamką rękowiescią i wrzecądzem zelaznemi, w tey kuchence kotlina do gotowania, komin nad dachem nadmurowany, z tey kuchenki schody na górę i drzwi z wrzecądzem.
Browar z drzewa rzniętego szkudłami po iedney stronie nowo pobity, po drugiey stronie dach potrzebuie poprawy, do którego wchodząc sieni, są drzwi na zawiasach chakach z klamką wrzecądzem i szkoblami zelaznemi, w którey sieni są: statki browarnie iako to: kocioł duży trzech beczkowy miedziany, w kotlinę wmurowany, także kociołek mały do chmielu miedziany dobry, w kotlinę wmurowany, kadzi wielkich 2, nowych, starych też 2, przycierów 2, większych dobrych, trzeci mnieyszy, beczek 30 dobrych, a 8 złych bez dna niektóre, mierka 1 też reperacyi potrzebuiąca, liy 1, sypin 1, z tey sieni na gurę schody, na którey górze skrzynia do suszenia słodów, z sieni są drzwi do izby, na zawiasach chakach zelażnych z klamką, w tey izbie piec z cegły do połowy, od drugiey połowy z kafli prostych dobry, komin z kapturem i sabatnik dobry, okno częścią z okrągłych częścią z tafelkowych szyb, koryto wielkie do zalewania słodów, ale złe, z tey izby są drzwi na zawiasach chakach, z wrzecądzem i szkoblami zelaznemi i kłodką dobrą, z tey komory są drzwi na dwór na zawiasach chakach zelaznych z wrzecądzem zelaznym. Gorzalnia z drzewa rzniętego gontami pobita, którey iest drzwi dwoie na biegunach drewnianych, u iednych drzwi szkoble i wrzecądz zelazny, w tey gorzelni komin lepiony z kapturem, okno z szyb okrągłych iedno, drugie z tafelek, w tey gorzelni statki iako garniec nowy miedziany z pokrywą rurami miedzianemi, beczkowy, lagierka dobra zaciernic dobrych 3, starych 3, konwie o dwóch uchach 2, konef o iednym uchu iedna, wybiiak ieden, liy ieden, beczek dobrych 3, za tą gorzalnią studzienka obcembrowana dobrze w ziemi do spuszczania wywaru obgrodzenia, przy tey gorzelni studnia dobra, u którey koszor na końcu w zelazo oprawny, wiadro także w zelazo oprawne, a rynny tak do browaru iak i do gorzelni dostatnie są, przy tey gorzelni Suszarnia z drzewa kostkowego, ale teraz na oborę obrócona, snopkami pokryta, w którey drabiny złoby także na biegunach z wrzecądzem i skoblami, i delina dobra, przy tey suszarni przystawiona oborka ze starego drzewa snopkami poszyta, od folwarku idąc ku stodołom po lewey ręce iest staienka snopkami poszyta, do którey drzwi na biegunach drewnianych, za tą staienką budynek Młynek zwany z drzewa rzniętego, szkudłami pobity, ale ten dach na nim poprawy potrzebuie, z wystawą teraz na oborę obrócony, do którego drzwi dwoie na zawiasach chakach zelaznych, u iednych drzwi wrzecądz i szkoble zelazne, daley idąc iest Sieczkarnia draniczkami pobita, do którey wrota na biegunach drewnianych z wrzecądzem i szkoblami zelaznemi, w tey sieczkarni delina dobra, ale dach się ruynuię. Stodoła o dwóch klepiskach, w którey po obydwóch stronach iest wrot czworo na wylot na biegunach z konami wrzecądzami szkoblami zelaznemi, ta stodoła snopkami poszyta, przy tey stodole spiklerz pod iednym dachem, do którego drzwi z klepiska futrowane na zawiasach i chakach zelaznych z szkoblami i wrzecądzem w trzy ogniwa żelaznym i kłodką wielką dobrą do zamykania, w tym spikrzu podłoga i posowa z tarcic dobra, szufle dwie, cwierci dwie, lada z rzerzakiem do sieczki i z stalnicą, młynek do chędozenia zboża, koyców na zboże z tarcic pięć, przy tey stodole ku rzece pod iednym dachem przystawiona Wozownia, nie daleko zaś spikrza Owczarnia z drzewa kostkowego snopkami poszyta dobra, do którey wrot dwoie, u iednych iest wrzecądz i szkoble zelażne, także fortka z wrzecądzem i szkoblami zelaznemi z boku, przy tey owczarni Obora i Staynia pod iednym dachem, z drzewa kostkowego, snopkami poszyta, do którey obory drzwi na biegunach drewnianych, do stayni także drzwi na biegunach drewnianych, ale z wrzecądzem i szkoblami zelaznemi, w tey stayni złob i drabina, delina, na przeciwko wspomnionego Folwarku Karmnik mały snopkami poszyty, przy tym karmniku są Kurniki dwa pod iednym dachem do których drzwi z szkoblami wrzecądzami zelaznemi, na tyle tych kurników iest Staienka, do którego drzwi na biegunach drewnianych, przy tey staience są Chlewiki dwa pod iednym dachem z drzewa kostkowego snopkami poszyte, do których drzwi dwoie na biegunach z wrzecądzami, przy tych chlewikach iest Budynek nowo postawiony, częścią z nowego drzewa, częścią z rozebranego domostwa w mieście czyli pod iednym dachem dwie komory na schowanie, i 2 chlewy, do tych komor obydwoch drzwi na zawiasach i chakach z wrzecądzami i skoblami zelaznemi, w tych komorach obydwoch posowa i podłoga z tarcic, w iedney na górę schody z góry dymniczek, do chlewów zaś obydwoch drzwi na biegunach drewnianych, ten budynek cały snopkami poszyty, na tyle wspomnionego folwarku są kurniki 3 dranicami pobite pod iednym dachem, do których drzwi troie na biegunach ze szkoblami wrzecądzami zelaznemi, w podworzu zaś całym płoty osobliwie od ogrodow z zerdzi ciesanych dobre wszędzie, także koło pasternika, za stodołą pańską Chałupa owczarska snopkami poszyta, z sienią izbą i komorą, w którey drzwi troie na biegunach drewnianych, okno w tafelki dobre, piec i komin lepiony. Austerya w szrodku miasta, pruską robotą w około obtrychowana, ale mieyscami od dołu glina powypadała z facyatą w srodku iest Staynia wielka, do którey na wiazd i wyiazd iest wrot podwoynych futrowanych dwoie, iedne ku Strzałkom nadruynowane, u kazdey wrotni po 3 haki i zawiasy z konami zelaznemi zewnątrz do zamykania, w tey stayni naokoło są złoby, okien dwoie w drewno oprawnych zokrągłych szyb, po lewey ręce tey stayni z przychodu od miasta iest izba wielka, przed ktorą sień, do tey sieni drzwi deskami futrowane gwozdzmi zelaznemi ugruntowane z młoteczkiem i blachą zelaznemi do kołatania, z klamką także zelazną, na zawiasach i hakach zelażnych, z wrzecądzem szkoblami zelaznemi, drugie drzwi do kuchni na zawiasach hakach zelaznych, z chaczykiem i szkoblami zelaznemi i zamkiem francuzkim, w tey izbie piec i komin murowany, i sabatnik, okien 4 w drewno oprawnych, z kwaterami z szyb taflowych na zawiaskach i chaczykach, szafa na statki z drzwiczkami podwoynemi od dołu, z ktorych iedna połowa zawias nie ma u drugiey zaś połowy zawiasy chaczyki i zamek bez klucza, na około ławy dobre, podłoga dobra z tarcic, i stół sosnowy wielki dobry, w teyże samey izbie iest gabinecik do szynk z fortą z balasików płaskich na zawiaskich hakach zelaznych z zasufką także zelazną, w ktorym okno iedno z szyb taflowych dobre z tegoż gabineciku iest komora, do ktorey drzwi na wylot na zawiasach hakach zelaznych z szkoblami haczykami wrzecądzami zelaznemi i rękowiescią dwoie, w tey komorze iest sklep murowany, do ktorego drzwi podwoyne, kazda połowa na dwoch hakach i zawiasach zelaznych, po prawey stronie wspomnionego gabinetu iest izdebka, do ktorey drzwi dwoie na wylot do stayni na zawiasach hakach z zamkami francuzkiemi u iednych drzwi, wrzecądz i szkoble zelazne, u drugich haczyk i szkoble zelazne, w tey izbie piec z kafli polewanych murowany, komin dobry, okno z tafli dobre, z tey izdebki za piecem są drzwiczki do kuchni małe na zawiasach hakach zelaznych z klamką zelazną, po prawey stronie od miasta są drzwi do sieni drugiey deskami futrowane, gwozdzmi zelaznemi ugruntowane, na zawiasach hakach zelaznych, nad ktoremi drzwiami okno z okrągłych szyb w drewno oprawne, w tey sieni podłoga z tarcic, po prawey ręce przerzeczoney sieni są drzwi na zawiasach hakach z wrzecądzem skoblami i haczykiem zelaznemi, w tey izbie piec od dołu z cegły od wierzchu z kafli, komin murowany, okien dwa z tafli dobrych tylko w iednym oknie kilkanascie szyb okrągłych, podłoga z tarcic, z tey izby są drzwi na zawiasach hakach, z wrzecądzem skoblami i antabą zelaznemi, daley idąc przez wspomnioną sień po prawey także ręce, są drzwi do izdebki na zawiasach hakach, z wrzecądzem haczykiem skoblami i antabą zelaznemi, w tey izbie podłoga z tarcic, piec z kafli zielonych dobry, komin murowany dobry, okien dwa, iedno z tafelek całe dobre drugiego iedna połowa z tafli, druga połowa z okrągłych szyb, lecz ramy u nich pogniłe, z tey izby są drzwi do komory na zawiasach hakach z chaczykiem antabą i skoblami zelaznemi, z tey komory są drzwi na biegunach drewnianych na dwor, z teyże wspomnioney sieni są schody na gorę, na ktorey gorze sień z podłogą i posową dobra, do tey sieni drzwi nadruynowane z wrzecądzem i skoblami zelaznemi, z tey sieni drzwi na zawiasach hakach z wrzecądzem haczykiem i antabą zelaznemi do izby, w tey izbie piec i komin murowany dobry, okien 2 z tafli dobrych, na kwatery otwieraiących się, na zawiasach haczkach zelaznych, na tey całey austeryi dach włoski gontami pobity iako i na stayni, ale reperacyi potrzebuie, na około zaś austeryi iest okienic dwie na zawiasach hakach żelaznych.
Ratusz nowo wystawiony, na którym dach włoski podwoyny, gontami cały pobity, z kominem z fundamentu od dołu aż nad dach wymurowanym, z wystawami na około i z ławami po dwoch stronach z tarcic wielkiemi, do ktorego sieni, drzwi na wylot dwoie, iedne od austeryi z klamką zelazną, a drugie na wylot kuchenki ieszcze nie wprawione, ale są zrobione, te zaś pierwsze wspomnione oboie drzwi scienne na zawiasach hakach zelaznych, w tymże ratuszu na okoł iest izdebek cztery, do ktorych wszystkich drzwi na zawiasach hakach z chaczykami skoblami i klamkami zelaznemi, w tych izbach w kazdey po 2 okna z tafli dużych, podłoga i suffit z tarcic dobre, piece i kominy murowane dobre tylko iedna szyba stłuczona.
Domostwo dla kowala z drzewa rzniętego całe gontami pobite, z kominem nad dach nadmurowanym, z sienią, izbą i komorą, w sieni i izbie posowa z tarcic, tylko w sieni w posowie iedney tarcicy brakuie, w izbie piec i komin murowany, okien 2 tamże są statki kowalskie, iako to: kowadło, perlik, kleszczy 3, gwozdziownia, młotkow 2, duslak 1, miech reperacyi potrzebuie, kamień do toczenia 1, w tym domostwie drzwi 4, troie na biegunach drewnianych, a iedne na zawiasach hakach zelażnych z haczykiem i skoblami zelaznemi.
Domostwo na przeciw koscioła wielkiego nowo postawione z sienią izbą kramnicą i komorą, do którego sieni wchodząc drzwi na zawiasach hakach zelaznych zaraz po lewey ręce kramnica, do ktorey drzwi na zawiasach hakach zelaznych z wrzecądzem i skoblami zelaznemi, z tey kramnicy okienica podwoyna na zawiasach hakach zelaznych, daley przez sień idąc drzwi na podworze na zawiasach hakach z haczykiem i skoblami zelaznemi, w tey izbie piec i komin lepiony, okien 2, iedno wielkie drugie mnieysze z tafelek małych w drewno oprawnych, z tey izby do komory drzwi na zawiasach hakach żelaznych, z tey komory na dwor drzwi także na zawiasach hakach zelaznych, w izbie i komorze posowa z dylow obrabianych, dach na tym całym domostwie ze snopkow, ale przykładu ieszcze brakuie, komin nad dach nadmurowany cegłą.
1. Opisanie mieszczan czynszowych.



Czynsz złote
Żyto
Owies
Tłuki



Kor.
Gar.
Kor.
Gar.

1. Jakob Bakowicz burmistrz od czynszu wolny - 1 22 1 22 6
2. Kazmierz Bakowicz woyt 30 1 22 1 22 12
3. Karol Wierzbicki pisarz 30 1 22 1 22 12
4. Tomasz Szczypkiewicz 30 1 22 1 22 12
5. Tomasz Smekczyński 30 1 22 1 22 12
6. Stanisław Nawrocki 30 1 22 1 22 12
7. Roch Kopczyński 30 1 22 1 22 12
8. Antoni Miłkowski 30 1 22 1 22 12
9. Wawrzyniec Sobczak 30 1 22 1 22 12
10. Roch Piotroski 30 1 22 1 22 12
11. Bartłomi Piotroski 30 1 22 1 22 12
12. Jakob Jędrzeiowski 30 1 22 1 22 12
13. Wawrzyn Kasprzyk 30 1 22 1 22 12
14. Michał Nawrocki 30 1 22 1 22 12
15. Kacper Kopczyński 30 1 22 1 22 12
16. Marcin Malinoski 30 1 22 1 22 12
17. Antoni Przepiórka 30 1 22 1 22 12
18. Szymon Jędrzeiowski 30 1 22 1 22 12
19. Mateusz Piotroski 30 1 22 1 22 12
20. Wincenty Sobczak 30 1 22 1 22 12
21. Błazy Krawczyk 30 1 22 1 22 12
22. Rafał Krowiranda 30 1 22 1 22 12
23. z domostwa kowalskiego 30 1 22 1 22 12
24. z pustkowia Orzeszka 30 1 22 1 22 12
25. Mikołay Lechowicz 30 1 22 1 22 12
Summa 750 42 6 42 6 294

2. Opisanie mieszczan dniowych.




Czynsz miesięczny
Robocizna
Tłuki
żyto owies drobiazgi


zł.
gr.
dni
dni
Kor.
Gar.
Kor.
gr.
gęsi
kapłony
kury
jayca
1. Tomasz Piotroski 3 10 1 12 1 22 1 22 1 1 2 8
2. Jakob Przepiorka 3 10 1 12 2 22 2 22 1 1 2 8
3. Piotr Grzyboski 3 10 1 12 2 22 2 22 1 1 2 8
4. Benedykt Kucharski 3 10 1 12 2 22 2 22 1 1 2 8
5. Woyciech Lechowicz 3 10 1 12 1 22 1 22 1 1 2 8
summa 15 20 5 60 8 14 8 14 5 5 10 40

3. Komornicy Bużeńscy.



dni tłuki
1. Jędrzey Kopka 1 6
2. Kazmierz Turalinski 1 12
3. Walenty Rzetecki? 1 12
4. Paweł Szczypkoski? 1 12
5. Jan z Zarzeczyska 1 12
6. Antoni Nadański 1 12
7. Mikołay Jędrzeioski 1 12
8. Woyciechowa Sekretka 1 6
summa 8 84

Ci mieszczanie tu wyrażeni, na każdy jarmark, brać powinien każdy z nich po beczce piwa, i po garnc gorzałki, i zaraz po jarmarku wypłacać za też trunki, iako to.
1. Jakob Bakowicz.
2. Kazmierz Bakowicz
3. Karol Wierzbicki.
4. Antoni Mitkowski.
5. Mikołay Lechowicz.
6. Jakob Jędrzeiowski.
7. Tomasz Smekczynski.
8. Rafał Krowiranda.
9. Tomasz Piotrowski.
10. Grzegorz Nawrocki.
11. Woyciech Lechowicz.
12. Michał Nawrocki.
13. Roch Kopczyński.

Wszyscy zaś mieszczanie, tak dniowi iak i czynszowi do innych powinności nad opis w tym inwentarzu nie należą, szczególnie ktorzy puste role sieią płacić powinni z kazdego składa po groszy 15 i ryby niekiedy w potrzebie łowić bez dnia, i za koley w drogę iezdzić, i piesi chodzić.



Opis zasiewów Buzeńskich. Składy Zagony Tyki wszerz Tyki wzdłuż
1. Pole Folwark nazwane za stodołami dworskiemi, którego ani przyczynić, ani umnieyszyć nie można, obsiane od skiby do skiby nizey opisanym zbożem



jęczmienia 223


tatarki 132


Item tatarki ogniskiem zawaloney 22


grochu 63


Prosa przy drodze z klinami rachuiąc 25 -
Prosa pod mogiłą na nowiznie 11 - -
2. Pole pustki zwane. Obsiane całe jęczmieniem, którego iest oprocz 2 składow owczarskich 22


Szrodkiem mierząc


19
3. Polko za mieyskiemi stodołami, obsiane całe jarką od mieyskiey miedzy, aż do księżey, między ktorey iest
54

Wzdłuż tego pólka - - - 11
4. Pole samboże małe od skiby obsiane zytem ozimim, ktorego pólka iest stay dwoie, ale iednym staiem rachuiąc i kawałków “ 2. - 134

5. Kowalika rola obsiana cała od skiby do skiby, ktorey iest stay 3 nizey spisanym zbożem:



Pszenicy ozimiey na pierwszym staiu od drogi - 14

Żyta zaś na dwoygu stay, staiem iednym rachuiąc iest - 35

6. Pole samborze wielkie od skiby do skiby obsiane nizey opisanym zbozem ktorego stay troie.



Pszenicy ozimiey na 1m staiu przy drodze - 59

Zyta na tymże samym staiu “ - 105

Żyta owczarzowi przysianego na tymże samym przy granicy Witowski “ - 12

Zyta na szrednim staiu “
160

Zyta na 3m staiu aż do łąki z kawałkami między cierniem rachuiąc “ - 85

Tatarki przy tymże życie, i na tym samym staiu “ 31 -

Latus “ Transport Lateris 493 694
30
7. Pole Zamłynie zwane od skiby do skiby obsiane nizey wyrażonym zbożem:



Żyta staiem rachuiąc iednym 329 7
Żyta jarego staiem rachuiąc iednym 93 7
Prosa staiem iednym opelonego 63 7
Taterki staiem rachuiąc iednym 24


Za rzeką



Żyta od Buzenina iadąc ku Pstrokoniom przy drodze po lewey ręce 230 95 24
Żyta jarego pod Strumieniamy wszerz
12 5 1/2 12
Żyta jarego tamże
11 5 19
Żyta jarego tamże
30 11 21
Żyta jarego tamże
29 9 10
Żyta jarego tamże
10 5 7
Żyta jarego tamże
13 6 3
Ten rachunek i miara od Ligockiey granicy iadąc ku Rembieszowskiey drodze czynione



Żyta jarego przy pastwisku mieyskim
97 49
Po obydwoch brzegach wzdłuz


14
Mierzone i rachowane od Buzenina ku Rębieszowu iadąc po prawey ręce



Owsa od Buzenina idąc ku Ligockiey granicy 10
11 8 1/2
Owsa tamże 45
50 26 1/2
W drugim brzegu tegoż owsa przez całe pole


67
Owsa tamże przy łączcze 3
3 18
Od drogi Rembieszowskiey



Owsa za łączką 7
7 47
Owsa tamże od granicy Ligockiey 22
16 57
Opusciwszy łączkę we szrodku niemierzoną



Owsa tamże obok tey łączki do granicy Ligockiey 5
5 42
Owsa tamże ku Olszynie od granicy 7
4 27
Summa 616 1611 20 1/2 433
Ogrody



Konopi za dworem kawałków 35

17 6
Kapusty przy konopiach kawałków 6

3 5
Kapusty tamże zagonów 12

4 7
Marchwi na ogrodzie za oborą zagonów 19

8 15
Konopi na tym ogrodzie zagonów 13

5 6
Przy browarze marchwi sadzonej syszka i głąbow kilka sztuk





Opisanie Żydów Buzeńskich i danin od nich:

Zło. Gro.
1. Szkolny z domostwa 60
2. Salamon Jakubowicz z izdebki w ratuszu 24
3. Abram kuśmierz z izdebki w ratuszu 24
4. Izrael Aronowicz z izdebki w ratuszu 24
5. Marek Gabrychowicz 24
6. Smal Lewkowicz z izdebki w austeryi 20
summa 176

Owce

Macior starych do kotu 106
Baran stary 1
Skopiaków w 3cim roku 2
Skopiaków pultorakow 20
Maciorek pułtoraczek 22
Skopiaków tegorocznich 27
Maciorek tegorocznich 20
Barankow tegorocznich 2

Summa owiec 200.

Inwentarz Strzałkowski, także z opisaniem budynków dworskich, tudzież poddanych, powinności i danin od nich należących.

Folwark o 2 komorach z izbą, sienią snopkami poszyty, w ktorym iest drzwi 5ro na biegunach drewnianych, u iednych szkoble i wrzecądz żelazny, okna 2 popsute tylko w nich szyb 16 okrągłych, piec i komin z cegły, przy tymże folwarku Chlew przybudowany z drzewa kostkowego snopkami poszyty. Stodoła o 2 klepiskach, w ktorey wrot 4o, u dwoyga kony i szkoble zelazne, do tych stodoł są kłodki dwie dobre, w tych stodołach słomy prostey zostaie kop 3, snopów 49. W tey stodole Spiklerz, do ktorego drzwi na zawiasach hakach z wrzecądzem i szkoblami zelażnemi i kłodką do zamykania, w tym szpikrzu szufel 2, cała zaś ta stodoła snopkami poszyta.
Owczarnia w którey na wylot wrot podwoynych 3, bo we szrodku przeforsztowana:| na biegunach drewnianych, na boku tey owczarni są drzwi na zawiasach hakach z wrzecądzem i szkoblami zelaznemi, na tey owczarni dach z dranic.
Karczma draniczkami pobita z wystawą, sienią, izbą i komorą, w ktorey iest drzwi 4o na biegunach drewnianych. W tey karczmie okien 2 z szyb okrągłych, piec z cegły i komin lepiony. Statki zaś kowalskie Strzałkowskie są u burmistrza w Buzeninie, iako to: kowadło, perlik, młotków ręcznych kleszczy 2, gwozdziownia, duslak, szynalica.

Opisanie poddanych Strzałkowskich


Załoga i robocizna Sep zyta Sep owsa drobiazgi

dni konie krowy woły Kor. cw. Kor. cw. gęsi kapłony kury jaja
1.Bartłomi Bielak dwoygiem robi 5 2 1 4 1 2 1 2 1 1 4 15
2. Tomasz Woycik dwoygiem robi 5 2 1 4 1 2 1 2 1 1 4 15
3. Jan Bielak dwoygiem robi 5 2 1 4 1 2 1 2 1 1 4 15
Pułrolnicy strzałkowscy











1. Szymon Grobela robi dwoygiem 3 - 1 4 - 3 - 3 - - 2 8
2. Jozef Kowalczyk robi dwoygiem 3 - 1 4 - 3 - 3 - - 2 8
3. Jan Bielak robi dwoygiem 3 - 1 4 - 3 - 3 - - 2 8
4. Jakob Woycik robi dwoygiem 3 - 1 4 - 3 - 3 - - 2 8
5. Walenty Jeż robi dwoygiem 3 - 1 4 - 3 - 3 - - 2 8
Zagrodnicy Strzałkowscy











1. Jakob Mucha robi poiedynczo w tydzień 3 -









2. Marcin Kowalczyk, podobnież 3 -









3. Marcin Koziołek podobnież 3










Komornicy Strzałkowscy











1. Mateusz Kozioł robi w tydzień 1










2. Jan Kowalczyk 1










3. Michał Kozerski 1










4. Szmaydzina 1











Ci komornicy robią dzień w tydzień, gdy im zaś kopizny dadzą 2 dni robić powinni. Kmiecie zas dwoygiem w tydzień dni 5. Sztukę całą oprząść powinni, każdy z nich, a pułrolnicy po puł sztuki, do Kempna ze zbozem dwa razy iechać kmiecie. Wszyscy zaś iak kmiecie tak pułrolnicy za koley strużą strzegą, trzodę pasą, toż i zagrodnicy.


Obsiewy Strzałkowskie Składy Zagony Tyki wszerz Tyki wzdłuż
Żyta w polu od mieyskich granic od drogi Prażmowski na 1m staiu - 122 -
Na 2gim staiu roli podoraney - - 13 -
Rzepniku na tymże staiu - 11 - 9
Jęczmienia zagonow na tymże staiu - 26 - 9
Żyta na 3cim staiu do drogi Strzałkowskiey - 71 -
Na tymże staiu roli piasczystey nie podoraney - - 8 -
Całe to pole od skiby do skiby obsiane nizey opisanym zbożem:



Jęczmienia na 1m staiu od drogi ku Prazmowu - 58 22 22
Jęczmienia na 2m staiu pod wsią - 60 24 16
Taterki za tym jęczmieniem ku Prazmowu 44 - 37 17
Taterki za tą pierwszą krotszych 9 1/2 - 7 12
Taterki na 2gim pod wsią 21 - 20 16
Taterki za miedzą przyteyże drodze 3 - 1 1/2 13
Taterki za tą taterką przy teyże drodze 8 - 7 23
Grochu pzy tey drodze za taterką 19 - 15 27
Grochu na 2gim staiu 5 - 4 20 1/2
Grochu krotszych 5 - 5 10
3. Pole pod Wysokiem zwane



Owsa za łąkami 51 - 39 -
i kawałkow 3 aż do granicy Prazmowskiey



Zyta w tymże polu na 2gim staiu - 102 41 20
Zyta na 3ci staiu w tymże polu - 108 41 33
Zyta na 3cim staiu aż do boru - 49 - -
Roli nie podoraney w samym Kącie za ostatnim staiem - - 5 27
4. Pole Czterech Skład zwane



Rzepaku od miedzy aż do boru mierząc i z krotkiemi kawałkami - 25 10 1/2 22
Jęczmienia na 2gim staiu ku Strzałkom - 37 14 27
Jęczmienia krotszych zagonow
4 1 1/2 24
Owsa od miedzy Walkowey aż do boru, ktorego iest 3 stay od drogi na l. staju 56 - 41 21
” na 2gim staiu 42 - 30 21
“ na 3cim staiu aż do łąk 39 - 23 25
5. Pole Żakowka zwane.



Żyta na 1m staiu od łąki ku borowi - 9 5 20
“ na tymże staiu kawałkow - 23 6 7
“ na tymże staiu - 37 19 20
“ na 2gim staiu - 54 21 14
“ od boru do łąk kawałkow - 27 11 6
6. Pole za Pasternikiem.



Żyta od łąk na 1m staiu - 6 2 26
“ na tymże staiu - 9 4 13
“ na tymże staiu kawałkow - 10 4 -
“ na 2gim staiu od łąk - 16 5 21
“ na 3cim staiu - 33 11 22
Wielo-lnu przytym życie opelonego z klinem - 17 7 10 1/2
Konopi na ogrodzie za folwarkiem kawałkow z klinami - 10 4 11
Konopi w 2gim mieyscu na ogrodzie kawałkow - 7 6 1/2 4
7. Pole pod Żakówką zwane.



Żyta od boru na 1m staiu do drogi - 12 4 37
“ na tymże staiu - 23 9 21
“ od drogi do ugoru - 71 30 19
Jarki tamże
6 2 1/2 32
“ tamże
17 6 24
“ tamże za drogą z kawałkami
81 36 30
Żyta tamże
40 13 26
Summa Lateris



Ugor



Transport Lateris



Ugor



Tamże ugoru pole jarki dwoygiem stay - - 24 58
Tamże od drogi Strzałkowskiey ugoru - - 59 26
Tamże od granicy mieyskiey u drogi Strzałkowskiey

14 26
Ten ugor wszystek podorany, i część iedna zredlona



Statki zaś tak browarne iako i gorzelane w iakim stanie odbiera WJPan possessor, w takim podług opisu tego Inwentarza oddać w czasie expiracyi będzie powinien. Pola zaś iaką tu ilość dokładnie wyrazono, czyli zasiewy, mierzone tyką trzymaiącą łokci krajowych 8, ktore tyki obydwie złożone do konserwy w Urzędzie Buzeńskim i pieczętowane w obydwoch końcach, a mierzone w obecnosci WJPana Tomasza Białobrzeskiego, WJPana Żernickiego po części, a po części słuzącego człeka jego, przez przysięgłych, to iest: Jakoba Bakowicza-Burmistrza, Kazmierza Bakowicza-Woyta, Karola Wierzbickiego Pisarza, a ktore folwarki są tak same w sobie, że ich ani przyczynić ani umnieyszyć nie mozna, obrachowane na składy i zagony, i ten Inwentarz stosować się we wszystkich powinien do kontraktu.
Działo się w Buzeninie dnia i roku iako wyżey.
Maryanna Walewska, Kasztelanowa Łęczycka mpp.
Jan Żeromski mpp.

sobota, 23 maja 2020

Inwentarz Wola Marzeńska (1810)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Dydyńskiego z Szadku z roku 1810-17. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

1839 r. 

Na grunt Wólki Marzyńskiej czyli Dziekciowej dnia 22 września roku 1810 przybywa Sąd Podsędkowski w celu dokonania rekwizycji (wykonania określonych czynności sądowych), w tym przypadku spisania inwentarza po Józefie Watta Kosickim, bywszym sędzią ziemiańskim powiatu konińskiego, dziedzicu Wólki Marzeńskiej i Rososzy. Sąd wezwany zostaje przez jego żonę Helenę z Łaszewskich Kosicką.


Dwór murowany z cegły, przy którym ganek na czterech słupach murowany, u góry mur od deszczu po opadany. Wchodząc do sieni drzwi drewniane na zawiasach zielaznych, z zamkiem, z kluczem, fasowane z rękowieściami zielaznemi. W sieni kominek murowany, y okno małe. Wchodząc po lewej ręce drzwi fasowane na zawiasach zielaznych, z zamkiem, chaczykiem. W tym pokoyu kominek murowany, piec z kafli białych na postumencie drewnianym, podłoga dobra, sufit wyrzucany porysowany, okien trzy na zawiasach zielaznych z okienicami, u tychże zawiasy zielazne, ten pokój malowany, przydymiony. Z tego pokoju idąc do drugiego drzwi fasowane podwóyne na zawiasach zielaznych z zamkiem, kluczem. W tym pokoju podłoga dobra, sufit wyrzucany porysowany, kominek murowany, okien dwa na zawiasach zielaznych, otwierane okienicami z zawierami zielaznemi, ten pokój malowany przydymiony, wychodząc z niego drzwi fasowane podwóyne na zawiasach zielaznych z zamkiem i kluczem do sionki. W teyże sionce schody na górę u drzwiczków zawiasy zielazne, y drzwi tylne fasowane na zawiasach zielaznych z zamkiem, kluczem. okienko nad górą tych drzwi. Z tey sionki wchodząc drzwi fasowane podwoyne na zawiasach zielaznych z zamkiem do pokoiku. W tym pokoiku piec z kafli na postumencie drewnianym, kominek nadruinowany murowany z sabatnikiem małym, podłoga zła, sufit wyrzucany, okno iedno z okienicą z zawiasami zielaznemi. Z tego pokoiku są drzwi do garderoby fasowane na zawiasach zielaznych z zamkiem y kluczem. W tej garderobie okno iedno z okienicą z zawiasami zielaznemi.
Na drugiej połowie dworu z sieni drzwi do sali fasowane z zawiasami zielaznemi z zamkiem. W tej sali kominek nadruynowany, piec z kafli na postumencie drewnianym podłogą popaczoną, sufit wyrzucany porysowany, okien trzy otwierane z zawiasami, okienicami na zawiasach zielaznych trzema, kredens w murze z zawiasami y zamkiem, połowa szklana, połowa drewniana, także drugie drzwi do pokoiku fasowane z zamkiem y zawiasami. Ta sala malowana zdymiona, komin duży murowany. Dach na tym dworze zły, reperacyi potrzebuie z dwiema dymnikami i z dwiema oknami.
Spichrz murowany wchodząc do niego w środku drzwi poiedyńcze fasowane z zawiasami trzema, zamkiem, kluczem, z skoblem, podłoga dobra, posowa z tarcic dobra, schody na górę, dymniki dwa z drzwiczkami dwoygiem na zawiasach zielaznych. Przytym spichrzu po prawey ręce schowanie czyli komora murowana, drzwi poiedyńcze fasowane na zawiasach trzech z zamkiem zepsutym, skoblem, podłoga dobra y posowa z tarcic. Po lewey ręce także schowanie czyli komora murowana, drzwi poiedyńcze fasowane z trzema zawiasami z zamkiem kluczem i skoblem, podłoga y posowa dobra z tarcic, dach miejscami zły.
1wsza stodoła o dwóch gumnach, o trzech sąmsiekach w słupy murowana. Niektóre słupy porysowane, wrót czworo nadruynowane, u dwoyga wrot skoble zielazne, dach z słomy z dwiema szory szkudłami od dołu y u góry pobitemi.
2ga stodoła o dwóch gumnach, o trzech sąmsiekach w słupy murowane w środku słupy porysowane z czworgiem wrot nadpsutemi, z skoblami dwiema, dach z słomy dwiema szorami od dołu y góry pobitemi.
Owczarnia cała murowana, drzwi czworo, u dwoyga drzwi skoble, dach z słomy zły, od dołu dwiema szorami szkudłami pobity z dwiema dymnikami.
Obora w słupy murowana, drzwi troie, dach z słomy zły, od dołu dwiema szorami szkudłami pobita, z dwiema dymnikami.
Staynia w słupy murowana, w środku wozownia z dwoygiem drzwi fasowanemi, z skoblami zielaznemi bez posowy. Przy tey wozowni komorka dwie murowane z dwoygiem drzwi z zawiasami zielaznemi. Po lewey ręce w rogu staienka dla fornalskich koni z żłobem, drabiną, podłogą złą na posowie żerdzi, drzwi poiedyńcze fasowane z zasiewami, z zamkiem, kluczem. W tyle tey staienki schowanie na rzeczy staienne, drzwi złe podwoyne, zawiasy cztery. Po prawey ręce staynia od cugowych koni, drzwi poiedyńcze, fasowane z zawiasami, z skoblem, z zamkiem y kluczem. W rogu komorka murowana, drzwi na zawiasach. Ta staynia z podłogą dobrą, żłobem, drabiną, posowa z żerdzi, dach na tych stayniach szkudłami dwiema, szory od dołu w środku słomą poszyty, zły, z dwiema dymnikami nadruynowanemi. U drzwiczków zawias tylko dwie. W około tego zabudowania słupy murowane częścią popsute y słupiny brakuie w niektórych miejscach.
Kurniki dwa na drobiazg. Drzwi dwoie z skoblami dwiema item chlewów trzy, z troygiem drzwi, w iednych drzwi skobel, dach z słomy, zły, dwiema szorami pobity szkudłami.
Suszarnia z drzewa rzniętego, drzwi na zawiasach podwóyne, z czterma zawiasami z skoblem w srodku, piec y komin murowane, posowa z tarcic, okno małe iedne na góre schody także są na górze.
Browar dobry, wchodząc podwóyne drzwi fasowane, zawias cztery, z klamką, z zaworą zielazną, sień duża. Wchodząc po prawey ręce do kuchni drzwi poiedyńcze z zamkiem, z chaczykiem zawiasami. Okno złe, posowa z tarcic dobra, podłoga cała, kominek i piec z cegły murowane. Z tey izby komora z dwoygiem drzwi, u których zawiasy z wrzecądzem i ryglem, posowa z tarcic, z oknem dobrym. W tyle iest izba do którey drzwi poiedyńcze na zawiasach zielaznych z klamką, kominek i piec z cegły murowane, posowa dobra, z tarcic, podłoga z cegły, okno dobre na lewej strone browaru izba co piwo rabiaią, drzwi poiedyńcze, zawiasy zielazne z klamką i z skoblem, w tyle drzwi z tarcic zawiasy zielazne y rygiel zielazny, okno nadpsute, w tyle zaś gorzelnia w którey drzwi pierwsze na zawiasach z ryglem zielaznym, okno złe, posowa z tarcic, podłoga brukowana z kamieni kominek mały z cegły murowana. W sieni w tyle drzwi z tarcic na zawiasach zielaznych z ryglem y klamką, dach dobry wedle komina szkudeł brakuie, całki browar szkudłami pobity.
Młyn. Wchodząc do młyna drzwi podwóyne, zawias cztery w młynie, podłoga z deli, kominek murowany z cegły na przednim kole iest kosz z tarcic dobry, łub stawiany w klosy, komin zwierzchni cali ośm spodni kamień trzyma cali trzy, paprzyca, wrzeciono iedno, ponewka iedna, ryfy dwie na wrzecionie, bux ieden, koło paleczne wodne na wale ryf cztery, czopy dwa, na poslednim kole kosz ieden z tarcic, skrzynia łub z bali, kamień wierzchni trzema cali dwanaście, spodni kamień trzema cali cztery paprzyca wrzeciono iedno, panewka iedna, ryfów dwie na wrzecionie bux w kamieniu, iedno koło paleczne, iedno wodne, iedno na wale, ryf cztery, czopy dwa na poślednim kole kosz ieden z tarcic, skrzynia iedna, pułskrzynków dwa, trzecie koło wodne, iedne na tym kole ryf cztery, czopy dwa, stemporów pięć, ryfek pięć, ryfek na wałku od pytla ryfek zielaznych drzy na drugim wałku ryfek trzy. Z młynicy do izby wchodząc drzwi z tarcic, zawias dwie, posowa z tarcic piec y kominek z cegły, okien cztery w tafelkach. Do komory drzwi z tarcic zawiasy dwie z wrzecądzem iednym. W tey komorze okno iedno w kafelki posowa z tarcic, pogrodki dobre, osnowa dobra, pale nowe. Z tey komory do drugiey iest komora, drzwi z tarcic na zawiasach dwóch zielaznych z wrzecądzem, z podłogą y posową z tarcic, na tył są drzwi z tarcic, z dwiema zawiasami. Na tym młynie szkudłami pobity dach zły y naprawiony, komin murowany z cegły, do tego młyna iest stodoła, obora, oborka, karmiczek.
Austerya. Wrota duże, złe z tarcic, drugie wyiezdne. Staynia. W tey stayni żłoby dwa. Wchodząc do tey austeryi po prawey izdebka 1wsza, drzwi z tarcic na zawiasach dwóch, kominek i piec z cegły, okna dwa, posowa z tarcic. 2ga izdebka drzwi z tarcic na zawiasach dwóch z skoblem, okno iedno, kominek i piec, posowa z tarcic. 3cia izdebka drzwi z tarcic na zawiasach dwóch, skobel, chaczyk, kominek murowany z cegły, okno iedno, posowa z tarcic.
W tey austeryi po lewey ręce wchodząc izba duża goscinna do którey drzwi z tarcic na zawiasach zielaznych z skoblem, klamką, chaczykiem, piec, komin z cegły murowane, okna trzy, posowa z tarcic, podłoga zła. Z tey izby komora, drzwi z tarcic na zawiasach, skobel u tych drzwi. W tey komorze okienko małe, szklane, posowa z tarcic. Pod tą komorą sklep murowany do którego drzwi dwoie, zawias cztery y rygiel ieden, schody drewniane do niego. Za tą komorą izdebka, drzwi do niey z tarcic, na zawiasach zielaznych, skobel, chaczyk, piec y kominek z cegły, okno złe, posowa z tarcic, podłoga z cegły mieyscami brakuie cegły. W tey austeryi kominy dwa murowane, dach szkudłami pobity, zły zgoła na stayni dach słomą poszyty szorami od dołu y u góry dwiema pobitych.
Kuźnia do którey drzwi duże podwóyne z tarcic na biegunach drewnianych, drugie drzwi małe z tarcic na biegunach drewnianych. W kuźni okno, kotlina i komin z cegły murowane, posowa nie cała z tarcic do izby drzwi z tarcic na biegunach drewnianych, w izbie kominek i piec z cegły murowane, okna dwa, szyb brakuie trzech, posowa z tarcic. Z tey izby iest komora, drzwi z tarcic na biegunach drewnianych, posowa z tarcic, drzwi tylne z tarcic na biegunach drewnianych, dach szkudłami pobity reperacyi potrzebuie dużey.

Gromada Wsi Wolki Marzyńskiey

Pułrolnik

Jan Cieślak, wóyt, robi dni trzy w tydzień dwoygiem, załogę ma pańską, wołów cztery, krowę, wóz, zielaza płuzne, kosy dwie, siekiere, sierp, swinie, redlicę. Ma chałupę starą, stodołe, obore, chlewy, do kapusty chodzi obierania, sadzenia, okopywania, do owiec płokania y strzyzenia. Drogę piechotną odbywa, sztuki dwie przędzie y płotno obrobi, za to dwór daie groszy pietnaście, kapłonów dwa, jaj dwa mendele, stróże strzeże, trzodę odbywa, do sadzy chodzi.

Komornik

Tomasz kontraktowy robi dni trzy w tydzień, kopiznę bierze ze dworu. Ma chałupę dobrą, stodołę.
Marcin Nowicki włodarz ma chałupę złą.
Na wsi są dwie stodoły nadruynowane.

Wieś Rososza zarobna.

Na Pigule karczma. Wchodząc do sieni drzwi z tarcic z dwiema zawiasami. Po prawey ręce izba duża, drzwi z tarcic na zawiasach, piec, kominek z cegły murowane, posowa z tarcic, podłoga z tarcic zła. Okien trzy, dobre, z komorą drzwi z tarcic na zawiasach zielaznych, posowa z tarcic.
Po lewey ręce z sieni iest komora do niey drzwi z tarcic z zawiasami, okno dobre, posowa z tarcic, kominek zły. Za tą komorą iest izdebka do którey idąc drzwi z tarcic z zawiasami, kominek murowany z cegły, okna dobre, posowa z tarcic, komin w tym pomięszkaniu murowany z cegły, sklepienie zrysowane podparte, dach szkudłami pobity reperacyi potrzebuie.
Stodoła iest przy tey karczmie o trzech sąmsiekach 1wsze wrota z wrzecądzem z kunami dwiema z tarcic, 2gie toż samo drzwie zasufkami zielaznymi u góry z kunami, czwarte toż samo z tarcic, dach słomą poszyty od dołu y u góry szkudłami pobity reperacyi dużey potrzebuie.

Gromada Wsi Rososzy zarobney

Pułrolnicy

Antoni Cieślak robi dni trzy w tydzień dwoygiem załogę ma pańską wołów 4, krowę, wóz, zielaza płuzne, kosy dwie, siekiere, sierp, swinie, redlice ma chałupę dobrą, stodołę, oborę, chlewy, do kapusty chodzi obierania, sadzenia, okopywania, do owiec płokania y strzyżenia, drogę piechotną odbywa, sztuki dwie przędzie y płótno odrobi, za to dwór daie groszy piętnaście, kapłonów dwa, jay dwa mendele, stróżę trzodę odbywa, do sadzy chodzi.
Marcin Stańczak to ma i pełni co pierwszy, chałupę ma starą.
Łukasz Nowicki to ma i pełni co pierwszy. Ma chałupę starą.

Zagrodnik

Józef Daletka robi cztery dni w tydzień, ma to wszystko co i półrolnik, robi zaś połowę, odebrał obsiewy. Chałupę ma dobrą.
Jacenty Jastrzembek ma wołów parę, zielazo płużne z kołkami, redlice ma dopiero robić, trzy [dni w tydzień?] bydłem lub ręczno. Ma chałupę dobrą, komorę, oborkę, stodołę bardzo złą.

Komornicy

Jan Chwiałkowski robi drzy dni ręczno, ze dwora kopiznę bierze. Ma chałupę dobrą z komorą z sadkiem.
Szymon Stańczak robi trzy dni ręczno, bierze ze dwora kopiznę. Ma chałupę z komorą dobrą.
Piotr robi trzy dni ręczno, ze dwora kopiznę bierze. Ma chałupę z komorą y chlewy dwa.

wtorek, 5 maja 2020

Sabinów

Wieś Sabinów  w gminie Konopnica powstała w roku 1830 w miejscu zwanym Studzienki, które przemianowano na Sabinów. Akt nadania ziemi otrzymało jedenastu osadników. Każdy otrzymał równy dział ziemi po 13 morgów i 73 pręty miary reńskiej. Ciż osadnicy nazywali się: Tomasz Chudowski, Paweł Kwak, Gotlib Stefański, Wojciech Stanecki, Tomasz Piotrowski, Stanisław Perdek, Michał Perdek, Piotr Lipiński, Bogusław Młody (Gottlieb Jung?), Michał Keiozwym?, Gotlib Werft.
Wszyscy pochodzili z pobliskiego Głuchowa.

(źródło informacji:  Notariusz Antoni Pstrokoński, akt nr. 133, r. 1830)