-->

czwartek, 16 lipca 2020

Inwentarz Inczew (1832)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Wojciecha Morkowskiego z Warty z roku 1832, akt nr 18. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.


Inczew na Mapie Kwatermistrzowskiej.

Piotr Paweł Szrubarski Komornik Trybunału Województwa Kaliskiego przybył 9 sierpnia 1832 roku na grunt wsi Inczewa. Dobra te były zadłużone, stąd więc w poszukiwaniu pieniędzy na spłatę zadłużenia zostały one wcześniej wystawione na licytację.
Wincenty Zbijewski dziedzic dóbr Tubądzina wylicytował na okres sześciu lat dzierżawę dóbr Inczewa za sumę 7750 złotych polskich.
Na miejscu komornik zastał sukcesorów beneficjalnych zmarłego dziedzica dóbr Inczewa Jana Rola Zbijewskiego to jest braci Norberta i Wiktora Zbijewskich, współwłaścicieli Inczewa, i teraźniejszego dzierżawcę Wincentego Zbijewskiego.
Obecni przy tej czynności byli biegli w osobach Andrzeja Olczaka, sołtysa z Inczewa, Andrzeja Trojaka, sołtysa z Słomkowa Mokrego i sołtysa z Tubądzina Szymona Kucharskiego.
Następnie po złożeniu przysięgi komornik wraz z trojgiem biegłych, dwoma świadkami (Antoni Smolarski Woźny Trybunału Województwa Kaliskiego z Kalisza oraz Wincenty Nowak gospodarz rolny z Inczewa) dziedzicami i dzierżawcą przystąpił w ich obecności do opisania stanu dóbr.


I. Do opisania zakładów i fabryk.
Nie masz żadnych.
Egzystuie tylko wiatrak i dwa gościńce.
II. Do opisania budowli dworskich i wieyskich.

A. Dworskich.

1. Dwór w ryglówkę stawiany słomą kryty w miernym znayduie się stanie - w oknach 14 szyb brakuie, w 3ch pokoiach podłogi dosyć dobre, a w innych wcale ich nie masz - sufity zreperować, ściany wybielić należy, 4ry piece są z cegły wystawione, 1wszy zaś zły, kaflowy, drzwi są złe, i zamków u nich nie masz, dach potrzebuie reperacyi, otynkowania zewnętrzne w wielu mieyscach poodpadane iest.
2. Kuchnia drewniana w którey dla ludzi dworskich urządzone są mieszkania, zewnętrznie i wewnątrz oraz dach znaczney potrzebuią reperacyi.
3. Stodoła o trzech boiowiskach przyciesi w wielu mieyscach znacznie są pognite, dach, wrota i progi potrzebuią reperacyi.
4. Szopa na 9 słupach stoiąca zdezelowana, bez łacenia i pokrycia.
5. Stodoła drewniana o dwóch klepiskach w kalonce zły, przyciesi na około pogniłe.
6. Stodoła o dwóch klepiskach w średnim znayduie się stanie, w kalonce zreperować należy.
7. Owczarnia w miernym znayduie się stanie, przyciesi na około pognite, dla czego ściany w niektórych mieyscach są powykrącane.
8. Sklep w ziemi, wierzch słomą kryty, posowa zgita, dach potrzebuie reperacyi.
9. Sklep na kartofle w nędznym będący stanie wewnątrz bowiem ściany w znaczney części są zgniłe, dach reperacyi potrzebuie.
10. Spichrz drewniany słomą kryty, przyciesi i ściany od dołu są pognite, dach reperacyi potrzebuie, ściany są powykrącane.
11. Staynia łącznie z owczarnią dach zreperowac należy, przyciesi są pognite, a progi, wrota i drzwi potrzebuią reperacyi. Żłobów w stayniach cztery, a drabin trzy znayduie się.
12. Obory w ryglówkę stawiane, słomą kryte, u których 2 drzwi złych, a inne mierne, ściany w niektórych mieyscach podziurawione, z dwóch stron przyciesi pognite, posowy w części brakuie, żłobów znayduie się dziesięć, z których ieden zupełnie zły, drabin iest ośm reperacyi potrzebuiących.
13. Studnia przy oborach ocembrowanie iest pognite,- przy studni tey są dwa żłoby i rynienka.
14. Chlewy i kurniki. Budynek ten całkiem iest zdezelowany, iest bowiem zawalony w mieyscu którego nowy wystawić należy.
15. Sklep murowany o trzech przedziałach słomą kryty w miernym znayduie się stanie.

B. Chłopskie.

1. Chałupy chłopskie i obórki exystuią w średnim stanie, przecież reperacya około budynków tych i stodół z których wiele iest bardzo złych przedsiębraną bydź winna.
2. Kuźnia potrzebuie reperacyi, w którey kowal następuiące szczegóły dworskie ma.
a. miech
b. kowadło
c. szynalica
d. szparog
e. młotów dużych dwa
f. młotków małych cztery
g. kleszczy dwoie
h. kamień do toczenia iedna
3. Karczma bardzo w miernym znayduie się stanie, przyciesi są pognite, sklep także znaczney reperacyi potrzebuie. Gościenny następuiące dworskie effekta ma.
a. kwaterke blaszaną iednę
b. podkwaterek ... iedno.
c. lijek ieden.
d. bareskę iednę.

4. Staynia w nędznym znayduie się stanie, dach i ściany są złe, pryciesi pogniłe. W stayni tey są cztery żłoby i drabin trzy.
5. Wiatrak z tarcic, z których iedna ściana wietrzna zupełnie z powodu spruchniałości zła, wał nowy potrzebny, ponieważ stary spruchniały, szmiga spękana, i nowa potrzebna, kamień wierzchni nowy potrzebny, gdyż stary iest zupełnie zdarty, i nie zdolny do melenia, również drugi spodni w takim samym stanie, dach potrzebuie odnowienia, stary mocno dziurawy, dyszel od kręcenia zgniły, i wkrótce przestanie bydź do użytku zdatnym, sznur od podelgi i dwie liny są złe, sztember będąc potrzaskowy nowy potzebny.
Młynarz ten posiada szczegóły dworskie, kontraktem mu udzielonym, obięte.
6. Karczma w pustkowiu Panowice spalona, zrąb tylko stoi. Staynia zaś przy niey exystuiąca mocno zdezelowana. Dwie chałupy chłopskie tam exystuiące w średnim są stanie.

3. Co do ogrodów.
W ogrodzie dworskim znayduie się drzewek rodzaynych mianowicie.
a. jabłoni sztuk 134.
b. gruszek sztuk 141.
c. śliwek sztuk 410.
d. teresni sztuk 5.
e. wiśni sztuk 377.
f. włoski orzech sztuk 1.
g. winagron pniów kilka.

4. Co do płotów.
W znaczney części płotów brakuie, a exystuiące zreperować należy.

5. Co do liczby włościan.*
6. Co do podatków, ciężarów wieczystych i służebności.*
7. Co do inwentarza na gruncie dóbr tych do użytku dzierżawy pozostawionego (konie, owce, bydło rogate, trzoda, drób).*
8. Co do obsiewów wszelkiego rodzaiu zboża.*

* te punkty nie przepisałem

poniedziałek, 13 lipca 2020

Góry Golickie wzgórze

Góry Golickie, wzniesienia z punktem kulminacyjnym na wysokości 136,4 m. położone w gminie Poddębice. Porośnięte lasem sosnowym, od południa opierają się o wieś Golice, od strony północnej obniżają się ku okolicznym polom uprawnym. Ze względu na gęste zadrzewienie Góry Golickie nie są dobrym punktem  obserwacyjnym na najbliższą okolicę.

 1992 r.

Góry Golickie w czerwcu 2020 roku.



piątek, 10 lipca 2020

Inwentarz Brzeski (1816)

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Józefa Dydyńskiego z Szadku z roku 1817, akt nr. 1275. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

Brzeski na mapie WIG'owskiej z 1944 roku.

Dnia piętnastego listopada roku 1816 Mikołaj Sulimierski główny opiekun sukcesorów zmarłego Jana Nepomucena Sulimierskiego wraz z Sewerynem Skórzewskim przydanym opiekunem tychże sukcesorów w obecności dwóch świadków przystępują do opisania stanu dóbr Brzeski. Jest to zaktualizowna wersja inwentarza dóbr Brzeski z roku 1813.


Dwór: Do którego wchodząc drzwi pierwsze na zawiasach ze szkoblem i z klamką żelaznemi. Po lewey stronie wchodząc drugie drzwi do pokoju na zawiasach żelaznych z haczykiem i z szkoblem. W tem pokoju okien dwa w tafle kwadratowe i iedna tylko pęknięta tafla. Sufit i podłoga z tarcic, obicie papierowe złe, piec ceglany i komin dobry. Z pokoju tego są drzwi na zawiasach z haczykiem do przystawionego letniego pokoju, w tym pokoiu są dwa okna w tafelki całe, podłogą i sufitem całemi. Z sieni teyże wchodząc na prawą stronę iest czeladna izba, w którey iest drzwi troie na zawiasach, w szrodku przez puł izby iest przeforsztowanie na kształt pokoiku, piec i kómin ieden, okna dwa złe. Przy czeladniey izbie iest komora, z którey drzwi na dwór, na zawiasach z szkoblem. Pod całym dworem  przyciesi złe, oprócz letniego pokoiu nowo przybudowanego. Kómin w tym budynku wielki, lepiony, górą nadmurowany, dach słomą pokryty dobry.
Studnia za dworem obcembrowana, stara, w którey cembrzyna powypadała, z żurawiem bez wiadra, niepotrzebowana, z przyczyny że w niey wody często brakuie.

Chlewy blizko dworu z rzniętego drzewa, pod któremi przyciesi złe. Dach reperacyi potrzebuie, drzwi na biegunach troie bez wrzecądzów.
Staienka ku pułnocy stoiąca w słupy dobra, bez pokładu z szkoblem.
Wolarnia w końcu staienki nowo przybudowana, bez pokładu, drzwi na biegunach.
Obora wielka z drzewa rzniętego, zła, reperacyi potrzebuiąca z dwoygiem wrót i iednemi drzwiami małemi na biegunach.
Stodoła nowa blizko obory o dwóch klepiskach z czworgiem wrót, z wrzecągami czteroma, kłótkami dwiema. Przy tey obok iest całkiem
Stodoła powypierana, lecz tylko połowa, druga połowa nowo przestawiona, z wrzecągiem, szkoblem i kłótką. Obok tey iest stodoła nowo postawiona w słupy, połowa z zrzynami i balami, wrotami dwiema, szkoblem i wrzecągiem iednym.
Spikrz nowy pod dobrym dachem, podłogą i z sufitem z tarcic, ten przeforsztowany balikami, drzwi w nim dwoie, na biegunach z wrzecągami.
Kaplica obok dworu z drzewa rzniętego, ieszcze dobra, pod gątami, u wierzchu wieża z dzwonkiem, drzwi na zawiasach z szkoblem i wrzecągiem, w tey ołtarz ieden, okna dwa dobre, podłoga i sufit zły, ławki dwie.
Owczarnia w tyle za kaplicą z rzniętego drzewa bez pokładu, u niey wrot dwoie na biegunach, trzecie bocznie małe także na biegunach.
Podwórze ogrodzone w ciesane płatwy i słupy, reszta płatów chróścianych.
Browar za stawkiem pustym przy grobli z drzewa rzniętego ze szczętem zły, obala się.
Gościniec na trakcie widawskim z izdebką i komorą z oknami trzema, staynią wjezdną z bali rzniętych nowych w roku przeszłym postawiony. Drzwi w tym gościńcu sześć z tarcic na biegunach, kómin w lepionke. Wrota do stayni wjezdny na biegunach z prągłem, szkoblem żelaznym iednym, w połowie wrót są drzwiczki na zawiasach zasuwką żelazną.
Studnia iest na boku tego gościńca nowo obcembrowana w wierzchu z żurawiem bez wiadra.
Młyn na rzece Grabia zwaney do którego wchodzą drzwi na biegunach, kómin w lepionkę, w izbie kómin i piec murowany, okna w tafelki złe, w podłodze i suficie tarcice pogniłe. Z tey izby iest izdebka, do którey drzwi z haczykiem na biegunach, z kómory drzwi na dwór na biegunach i zaporą. Młynica zaś u tego młyna o dwóch kołach, u kuł obydwóch kamienie wierzchnie i spodnie trzymaią cali dwadzieścia pięć. W młynicy podłoga z bali rzniętych nowych nowo dana. Żelastwo w tym młynie znayduiące się wszystkie dobre. Przyciesi pogniłe, dach dranicami pobity, dobry w roku tym dokończony.
Oborka do młyna należąca  w słupy postawiona, nowa z paryżałów?. Podwórko chróstem ogrodzone. Stodoła do młyna należąca z rzniętego drzewa, przyciesi, kozły i dach ze szczętem złe.
Browar  nad rzeką stoiący do którego wchodząc drzwi na biegunach, z sieni zaś do izby na zawiasach z haczykiem, kómin wielki w lepionke zły, okien dwa w tafelki małe, z których stłuczone, w tey izbie podłogi nie masz, sufit z tarcic zły, na górze suszarnia. Do kómory drzwi na zawiasach z wrzecągiem żelaznym, z kómory na dwór na biegunach. Cały ten browar z drzewa rzniętego zupełnie zły.
Statki browarne, garniec miedziany z pokrywą i rurami bez śruby, dobry, trzyma beczek dwie, kociołek miedziany ważący funtów trzydzieści zły, zaciernie trzy, kadki do piwa dwie, z których iedna większa, przycier do wywaru ieden, beczka iedna, sądków dwa.

Zabudowania wieyskie.
1. Franciszek Strycharczyk, zagrodnik, chałupa reperacyi potrzebuiąca. Stodoła w tym roku przestawiona i staremi snopkami poszyta, ten robi dni trzy ręczno w tydzień, lub orze dni dwa, daie kapłona iednego, jay mędel, sztukę przędzie i obrabia, za co bierze groszy piętnaście. Ma wołów pańskich trzy, krowe iednę, swinie iednę, siekiere, kose, wóz, pług i radło. Stróżą strzeże i trzodę pełni, w żniwa tłuki cztery odbywa.
2. Andrzey Mirowski chałupe i stodołe ma złą, ma to wszystko i robi co pierwszy.
3. Jan Strycharczyk, chałupa tego i stodoła reperacyi potrzebuiąca, ma to wszystko i robi co powyżsi.
4. Szymon Marszał. W dwoiakach nowych mieszkaiący, i stodołe ma nowo przestawioną, dobrą, ma to wszystko i robi co drudzy.
5. Felicyan Nowiński, na drugiey stronie w dwoiakach mieszkaiący, stodoła iego zła, ma to wszystko i robi co poprzedzaiąci.
6. Stanisław Bakalarczyk, chałupa i stodoła iego dobra, ma i robi co pierwsi.
7. Woyciech Łagiewka, chałupa iego dobra, stodoła w roku przeszłym przestawiona, dobra, ma wszystko i robi iak inni wyż wzmiankowani.
8. Mikołay Madaliński, chałupa iego dobra, puł stodole nowo przestawione, dobre, ma to i robi co wszyscy zagrodnicy.

Chałupnicy.
1. Jakub Zdulski, chałupnik kopiznę bierący, chałupa iego zła.
2. Banach, chałupnik kopiznę bierący, chałupe ma dobrą.
3. Józef Nowiński, chałupnik, chałupa iego reperacyi potrzebuiąca.
4. Mikołay Grochulski, mieszka w dwoiakach nowo wyreperowanych, w końcu tych ma stodółkę złą, grunt ma na komurne nadany, obsiew dworski, zaprzęgu i sprzętu dworskiego żadnego nie ma, robi ręczno dni dwa w tydzień, w żniwa dni cztery, tłuki odbywa.
Wawrzyniec Chodziewicz borowy w tychże dwoiakach mieszkaiący.

Obsiew dworski. (nie przepisałem)