Pęcherze

Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego 1827 r.

Pęcherze, województwo Kaliskie, obwód Wieluński, powiat Wieluński, parafia Dzietrzniki, własność rządowa. Ilość domów 3, ludność 29, odległość od miasta obwodowego 2.

Nazwa osady pochodzi od nazwiska zamieszkującej tu rodziny Pęcherzów, która na pobliskiej strudze zbudowała drewniany młyn.

1839 r.

1992 r.

Inwentarz Pęcherze 1832 r.

Źródło inwentarza:
Akta notariusza Antoniego Kowalskiego z Wielunia z roku 1832. (Archiwum Państwowe w Łodzi, oddział w Sieradzu)
Tekst z oryginalnego inwentarza przepisał Piotr Tameczka.

"Działo się na Pustkowiu Pęcherz do wsi Dzietrzniki w Powiecie Wieluńskim położoney, a mianowicie w zamieszkaniu dawniey Woyciecha, teraz Franciszki Pęcherzowey dnia dwudziestego drugiego sierpnia, tysiąc ośmsettrzydziestego drugiego roku o godzinie drugiey po południu."
Antoni Kowalski, rejent Powiatu Wieluńskiego, przybywszy do pustkowia Pęcherz przystępuje do spisania inwentarza pozostałości po zmarłym Woyciechu Pęcherzu, młynarzu i okupniku tu zamieszkałym.
Przed obliczem Antoniego Kowalskiego stawiła się rodzina zmarłego, czyli Franciszka Pęcherzowa, wdowa po Tomaszu Pęcherzu synu spadkodawcy, z którym miała dzieci Szymona, Dionizego, Łukasza, Michała, Mariannę (zamężną Klichową), Nepomucenę (zamężną Damicką), którzy nie stawili się w tym miejscu, oprócz Franciszka tu zamieszkałego. Pojawił się także mieszkający w Wieluniu prawy syn Wojciecha, Mikołaj Pęcherz w asyście pełnomocnika, urodzonego Łukasza Janiszewskiego. Obecny był także zamieszkały w Wieluniu Walenty Tchórzewski Pisarz Sądu Pokoju Powiatu Wieluńskiego jako reprezentant nieobecnych sukcesorów. Otaksowaniem, czyli wyceną wartości pozostawionych przez Wojciecha Pęcherza nieruchomości i ruchomości zajął się Maciej Konieczny, gospodarz rolny na pustkowiu Pęcherz zamieszkały. Biegły taksator złożył stosowną przysięgę recytując następującą rotę:
" Ja Maciey Konieczny przysięgam, iż wszystkie przedmiota do pozostałości  Woyciecha Pęcherza należące mi przedstawione wiernie i sumiennie według mey znaiomości taxować będę, a otaxowane do obecnego inwentarza podam."
Przy okazji warto wspomnieć jaka była siła nabywcza ówczesnego pieniądza. Tak więc jak podaje nr 119 Gazety Codziennej w kwietniu 1832 roku na targach warszawskich płacono np. za funt* masła 27 groszy, a wspomniany numer gazety kosztował wówczas 5 groszy.
Następnie wdowa Franciszka Pęcherz i jej syn Franciszek, obecni przy śmierci Wojciecha, a dysponujący całym majątkiem, przedstawili go Rejentowi do spisania.
Po ukończeniu spisu rejent przywołał Franciszkę, Franciszka i Mikołaja Pęcherzów do złożenia przysięgi na rzetelność wykonanego inwentarza. Ci wezwani przysięgli "iż żadnego przedmiotu, ani gotowizny do pozostałości Woyciecha Pęcherza należących, nietaiemnie niewzięli, ani też nie wiedzą, ani wiedzieli żeby którykolwiek z nich i przez kogobądźkolwiek wziętym został."
Wszelkie effekta, czyli rzeczy po zmarłym Wojciechu pozostały przy dotychczasowych posiadaczach.
Akt ukończono o godzinie szóstej wieczorem w obecności świadków, sołtysa wsi Dzietrzniki Sebastiana (Sobestyana) Męczyn i tam również zamieszkałego Antoniego Musiała. Na koniec, aby dopełnić czynność dokument został podpisany przez osoby umiejące pisać.

Status activus
Dobra nieruchome
Tytuł Iwszy

Pobudynki i młyn przez spadkodawcę wystawione i respective okupione.

1. Chałupa z iedną izbą wielką i komorą iedną, z kominem lepionem z drzewa sosnowego w kostki wybudowana, w pięciu częściach słomą a w szóstey dranicami pobita, z dwiema oknami, z drzwiami na zawiasach żelaznemi złotych trzysta.
2. Młynek z drzewa sosnowego w bale, przez pół gątami a przez pół słomą pokryty, z iednem kołem wodnym i kołem wewnętrznym, koszem i skrzynią do zasypywania z kamieniem, podłogą, z drzwiami na zawiasach żelaznych, i z wszelkiemi porządkami do tegoż należącemi złotych sześćdziesiąt.
3. Szopa stara słomą pokryta złotych trzydzieści.
4. Chlewy, obory, staynie, owczarnia po prawey i lewey stronie w równym dystansie wystawione, słomą pokryte z drzewa sosnowego złotych dwieście.
5. Wystawa z wrotami słomą pokryta, z drzewa sosnowego złotych dwanaście.
6. Sklep słomą pokryty złotych trzy.
7. Stodoła wielka o dwóch klepiskach z drzewa sosnowego w kostki stawiana złotych sto pięćdziesiąt.
8. Spichlerzyk z drzewa sosnowego czyli ploniarnia? słomą pokryta złotych sześć.
9. Tarnia stara zdezelowana złotych trzy.
10. Płoty i wszelkie ogrodzenia złotych dwadzieścia.
11. Drabina groszy dwadzieścia cztery.
12. Drzewa owocowe przez spadkodawcę wystawione złotych dwanaście.

Tytuł II
Dobra Ruchome
Owce
Stosownie do podania Mikołaja Pęcherza z chwilą śmierci spadkodawcy znaydować się miało owiec sztuk ośmdziesiąt, które gdy na teraz w zupełności na gruncie się nie znayduią, pozostałe zaś sztuk dwadzieścia ośm, otaxowane złotych sto czterdzieści.

Tytuł III
Pszczoły
Według podania tegoż Mikołaya Pęcherza z chwilą śmierci spadkodawcy było pni pszczół siedmdziesiąt pięć, teraz zaś na gruncie znayduie się pni dwadzieścia taxowane po złotych dwanaście, razem złotych dwieście czterdzieści.
Pni próżnych pięćdziesiąt pięć po złotych ieden, razem złotych pięćdziesiąt pięć.

Tytuł IV
Inwentarz rogaty dziś na gruncie będący.

1. Krów trzy, iedna płowa, druga siwa, trzecia czerwona, razem taxowane złotych pięćdziesiąt.
2. Wołów cztery, ieden czerwony, drugi płowy, trzeci czerwony i czwarty płowy razem taxowane złotych sto pięć.
3. Jałowizna cztery złotych.

Konie.
Koni trzy, to iest skarogniady stary złotych siedemdziesiąt dwa, gniady stary złotych sześćdziesiąt, gniady stary takiż złotych czterdzieści dwa.
Trzody sztuk pięć młodych złotych sześćdziesiąt.

Według zeznania Mikołaja Pęcherza iako przy śmierci spadkodawcy będacego na gruncie, zaraz po śmierci tegoż zostawać miało krów siedm, wołów cztery, jałowizn pięć.

Tytuł V.
Sprzęty gospodarskie.
1. Do obecnego tytułu Mikołay Pęcherz wniósł, iż z chwilą śmierci spadkodawcy pozostało na gruncie wozów trzy kowanych, czwarty bosy, bron sześć z żelaznemi bronnikami, pługów dwa z potrzebnemi narzędziami, radło iedno, siekier siedm, łańcuchów żelaznych trzy, toporów dwa, piła iedna.
Dziś na gruncie pozostaie się.
2. Wóz kowany ieden z drabinami złotych pięćdziesiąt cztery.
3. Drugi wóz podobny niecały kowany złotych trzydzieści sześć.
4. Pługów dwa złotych ośm.
5. Bron sześć z żelaznemi bronnikami złotych piętnaście.

Tytuł VI
Sprzęty domowe.
1. Do ninieyszego tytułu Mikołay Pęcherz oświadczył, iż po śmierci spadkodawcy pozostało dwa garnki miedziane, inne zaś ruchomości zniszczeniu uległy.

Tytuł VII
Zboże i siano.
Ponieważ stan gospodarstwa w niczem się od czasu śmierci spadkodawcy niezmienił, a zatem iednakowy stan dziś podaie się, a mianowicie:
1. Wysiewu wierteli żyta 35.
2. Wysiewu wierteli owsa 4.
3. Wysiewu ćwierci grochu 3
4. Wysiewu tatarki wierteli 2.
5. Wysiewu lnu miary 3.
6. Wysiewu jęczmienia wierteli 1.
7. Siana wozów siedm.

Debita activa
Dla spadkodawcy należące.

Do masy powyższey należeć się ma od Józefa Pągowskiego obywatela z Wielunia dukatów sześćdziesiąt czyli złotych polskich tysiąc ośmdziesiąt.

*w Królestwie Polskim funt nowopolski równał się 0,405 504 kg